Reisverslag
Ik ben begin deze week teruggekomen uit Ethiopië. Samen met 3 collega’s van de Lerarenopleiding van de UvA en 2 collega’s van het DEC in Addis Ababa hebben we het BEQIP 2 (Basic Education Quality Improvement Project 2011-2015) programma gelanceerd. Deze reis hebben we 2 gebieden bezocht: Debre Tabor (Amhara regio in het noorden) en Jimma (Oromya regio in het westen). In maart 2012 zullen we het derde gebied bezoeken: Aseita (Afar regio) in het noordoosten.
College for Teacher Education (CTE)
De belangrijkste partners van het project zijn de CTE’s ofwel de PABOs. Omdat we met 4 trainers op reis waren hebben we ons opgesplitst in 2 groepen. In Debre Tabor heeft groep 1 les gegeven aan CTE docenten en groep 2 een aantal basisscholen bezocht. In Jimma werden de rollen omgedraaid. Het doel van dit eerste bezoek was om kennis te maken met de PABO’s en de omringende scholen en ons een beeld te vormen van de beginsituatie / de lespraktijk.
De lessen die we hebben geobserveerd op de PABO’s laten een wisselend beeld zien. Sommige docenten gebruiken werkvormen als: het discussiëren in tweetallen, maar het merendeel (>75% van wat we hebben gezien) geeft frontaal les zonder dat de lessen concreet gemaakt worden. Zo heb ik een theoretische les gezien over de international regels van het volleybal. De afmetingen van het veld, de hoogte van het net, enz. De studenten kopieerden keurig wat de docent op het schoolbord schreef en daarna was de les afgelopen.
Na het observeren van lessen op de PABO’s hebben we trainingen gegeven. Middels videofilms – opnames gemaakt op basisscholen in de buurt – hebben we lessen gezien en geanalyseerd. Eén van de onderwerpen was groepswerk: Waarom werken we in groepen? Als kinderen in een groepje zitten betekent dit (automatisch) dat het groepswerk is? Welke opdrachten zijn geschikt voor groepswerk en welke niet? Hoe groot moet een groepje zijn? Hoe kun je zelf geschikte groepsopdrachten maken? Wat zie je als leerlingen werkelijk groepswerk doen? De filmopnames die we gebruiken blijken een zeer geschikt middel te zijn om duidelijk te maken waar het om gaat bij Actief Leren. Het maakt de trainingen interessanter en concreter.
Methode Actief leren
Het is de bedoeling dat we na 3 jaar trainen een “methode” Actief Leren achterlaten die geïntegreerd is in het CTE curriculum. De training richt zich op de methodologie van het lesgeven en bestaat uit een aantal modules zoals: (1) groepswerk, (2) stellen van open/gesloten vragen, (3) werkbladen, (4) lesplannen, (5) onderwijsmaterialen, (6) gebruik van tekstboeken, (7) begeleiden van leerresultaten, (8) leerstijlen, (9) time-on-task (observatie-instrument). In November 2011 hebben we 3 modules geïntroduceerd op de PABO’s en het lesmateriaal achtergelaten op een CD. De PABO’s kunnen dus direct aan de slag. Elke module bestaat uit een inleiding, een aantal filmpjes, opdrachten voor (student) onderwijzers om met het onderwerp aan de slag te gaan en achtergrondliteratuur over het onderwerp. Volgend jaar hopen we online te gaan werken met het programma Moodle. Het was interessant om te zien dat sommige scholen in Jimma al bezocht waren door Nederlandse werelddocenten. Zij hebben echt de bodem gelegd onder het BEQIP programma daar!
Lees meer over de kwaliteit op de Anena Primary School.
Gezocht: School Management training
Het onderwijs op de basisscholen in Jimma is (over het algemeen) van betere kwaliteit dan in Debre Tabor. Het is me ook duidelijk geworden dat we het BEQIP project – met focus op het leerproces – moeten koppelen aan interventies die zich richten op het verbeteren van het school management (met name schoolleiderschap). Als je een schoolterrein opkomt rijden zie je al hoe de school beheerd wordt: de hoeveelheid rotzooi rondom de school, de verzorging van de klaslokalen, de verhouding tussen de directeur en de leerkrachten, enzovoort. Het is denk ik van groot belang dat we naast het BEQIP programma een soortgelijke training geven (werken met digitale modules) – op dezelfde scholen – over schoolleiderschap. Alleen als we inzetten op beide terreinen kunnen we spreken over kwaliteit van onderwijs!
Onderzoek
Naast de bezoeken aan de PABOs en de scholen hebben we een 2-daagse workshop gegeven in Addis Ababa aan de 15 actoren van het Connect4Change project, waar BEQIP onderdeel vanuit maakt. De 3 PABOs hadden elk 5 docenten afgevaardigd, de 8 NGO’s (Edukans partners) en de 4 CBO’s (Learn4Work partners) werden vertegenwoordigd door 1 education officer per organisatie. Daarnaast waren er vertegenwoordigers van het Ministerie van onderwijs en lokale supervisoren/onderwijsinspectie. Met deze grote groep mensen (zeg maar mannen… van de 42 deelnemers, slechts 2 vrouwen) hebben we geoefend in het verzamelen van data voor de baseline. Om straks iets te kunnen zeggen over wat we hebben bereikt met het project – in termen van leerproces en leerresultaten – is het van belang dat we de huidige stand van zaken op de scholen goed in kaart brengen. Aangezien Edukans dit project uitvoert in samenwerking met de UvA moet deze baseline voldoen aan wetenschappelijke criteria – en dat is nogal wat, zowel wat inhoud als wat omvang betreft. De 15 actoren gaan in december ‘11/januari’12 gegevens verzamelen op elk 5 scholen (gericht op activiteiten van de leerling en die van de leraar). De 15 actoren werken in groepen van 2. Aan elke actor (PABO docent of NGO medewerker) wordt een lokale supervisor gekoppeld. Dit tweetal gaat op elke school 4 verschillende klassen/onderwijzers observeren. Dit betekent dus: 15 actoren + 15 supervisoren = 30 observatoren x 5 scholen x 4 klassen = 600 observatierapporten.
Gezocht: vrijwilliger(s) voor het invoeren van data in SPSS
Al die gegevens worden verzameld door het DEC en naar Amsterdam gestuurd. Mark Hoeksma van de UvA is verantwoordelijk voor het onderzoek en is op zoek naar minstens 2 studenten/vrijwilligers om alle data te verwerken in SPSS (statistisch computerprogramma) en vervolgens te analyseren. Dit wordt nog een hele klus. Ik hoop dat Edukans een vrijwilliger/stagiaire voor dit project kan leveren. Marjan is al op zoek naar een kandidaat! Connect4Change Het BEQIP project maakt deel uit van het C4C programma, dat we uitvoeren in samenwerking met IICD (het gaat om de koppeling Onderwijs en ICT). Het programma heeft zich ten doel gesteld om minstens 75 scholen, 225 schoolmanagers, 500 onderwijzers, 1.500 PABO studenten en 37.500 leerlingen te bereiken. Gezocht: hulp bij het maken van een folder Om duidelijk te maken waar het project voor staat is zouden we een mooie folder moeten samenstellen (met of zonder IICD?), waarin we een korte beschrijving geven van het project + een aantal mooie foto’s. Deze folder kunnen we (ook) gebruiken voor fondsenwerving.
Hendrien Maat, Edukans, 8 december 2011